آشنایی با رود کرخه

رود کرخه (= گاماساب، سیمره): رود گاماساب از کوه الوند در 14 کیلومتری جنوب شهر همدان سرچشمه می‌گیرد و پس از دریافت شعباتی از ملایر، تویسرکان و نهاوند، از یک بستر باریک کوهستانی می‌گذرد و پس از این که رود دیناور به آن می‌پیوندد، از پای بیستون گذشته، از دره‌های کوچکی عبور می‌کند و سپس سیاه‌آب یا قره‌سو که از شرق کرمانشاه می‌گذرد، به آن ملحق می‌شود. پس از مشروب ساختن کرمانشاه و دریافت شعباتی چند مانند رود ماهیدشت، هلیلان و کرند وارد لرستان می‌شود. در لرستان در یک بستر سنگی و عمیق در پای کبیرکوه به جریان خود ادامه می‌دهد و پس از دریافت شعباتی چون کشکان، زال، غزال‌رود از بخش‌های چغلوندی، هرو، خرم‌آباد و ...، از نواحی گرمسیری لرستان، در مسیر خود به دره عمیق و بستر تنگ وارد می‌شود و در پل تنگ، آبشاری به ارتفاع 43 متر و عرض 3 متر تشکیل می‌دهد. این رود در ادامه جریان خود و عبور از استان ایلام، ضمن دریافت شعباتی به سوی جلگه خوزستان پیش می‌رود و در مقابل قلعه قاسم وارد این استان می‌شود. در قسمت غربی خوزستان، قسمتی از آب آن به مصرف آبیاری می‌رسد و قسمتی دیگر به سوی دجله جریان می‌یابد، ولی پیش از این که به دجله برسد، در باتلاق‌های شرقی دجله یا شط گامش (جاموس) محو می‌شود. این رود در مسیر خود، از سرچشمه تا لرستان به نام گاماساب، از لرستان تا خوزستان به نام سیمره و از نقطه‌ای که به «پای پل» معروف است به بعد (داخل خوزستان) به نام کرخه نامیده می‌شود. این رودخانه پس از عبور از زیر پل کرخه و شوش، پیچ و خم‌های زیادی را طی کرده و به دشت‌های میان‌آب حمیدیه دشت آزادگان سرازیر می‌شود. مسیر قدیمی کرخه که به «کرخه کور» موسوم است، دوری به سوی جنوب زده و در طرف شرق هویزه باز به مسیر کنونی می‌پیوندد. مسیر قدیمی در حال حاضر خشک می‌باشد و یک بریدگی بیش نیست که در هنگام بارش باران و جریان سیل ممکن است

عبور از جلگه را به کلی قطع سازد. در جلگه سیدعلی از رود کرخه، شعب زیادی به اطراف جاری

می‌شوند

و تمام ناحیه دشت آزادگان را مشروب می‌کنند. این رود در سوسنگرد به دو شعبه تقسیم می‌شود.

یک شعبه به سوی بستان می‌رود و شعبه دیگر که از شعبه اول کم اهمیت‌تر است به

طرفاراضی هویزه سرازیر می‌شود. شعبه‌های مذکور از سوسنگرد به بعد، هورها و

باتلاق‌هایی را تشکیل می‌دهند.

عمق اینرود در مسیر خود متغیر است و عرض آن در نقاط وسیع 400 متر و در دیگر نقاط 100 متر است

مقدار آب این رودنوسان دارد و در اردیبهشت حداکثر و در مهر ماه به حداقل می‌رسد.

سدی به نام کرخهبر روی این رود احداثشده است که از نظر عمران و آبادی خوزستان حائز اهمیت است.

وجه تسمیه رود کرخه: کرخه گویا معرَّب واژه «چرخه» است که نام یکی از شهرهای مملکت

عیلام در کنار رود کرخه بوده است. یونانیان از رود کرخه با نام «خواسپ»، ایرانیان با نام

«رود شوش» و اعراب با نام «نهرالرس» یاد کرده‌اند.

گردآوری شده از:http://www.wikipg.com/